Jak unikn?? kontuzji i optymalnie przygotowa? si? pod wzgl?dem og?lnokondycyjnym do sezonu?
Golf i zdrowie: prawdy i mity
Na poziomie golfa uprawianego wyczynowo wsp??praca zawodnika i trenera z lekarzem czy fizjoterapeut? sportowym nale?y od dawna do codzienno?ci. Natomiast golfista amator trafia do lekarza i terapeuty dopiero wtedy, gdy b?l i ograniczenia ruchu nie pozwalaj? na kontynuowanie treningu czy wzi?cie udzia?u w najbli?szym turnieju. Prowadzi to do zaniedba?, cz?sto niegro?nych uraz?w, kt?re w konsekwencji staj? si? przyczyn? przykrych kontuzji wykluczaj?cych na d?ugie miesi?ce z uprawiania sportu.
Szacuje si?, ?e na ca?ym ?wiecie w golfa gra ju? ponad 60 mln ludzi. Dzisiaj nikt nie zaprzecza, ?e nale?y on do najszybciej i najpr??niej rozwijaj?cych si?. dyscyplin sportu. W ci?gu ostatniego dziesi?ciolecia z zaj?cia elitarnego, uprawianego przez w?ska grup? ludzi, rozwin?? si? w sport masowy. W pa?stwach takich, jak Kanada (gdzie ponad 16% og??u mieszka?c?w regularnie si?ga po kije golfowe), USA (10%), Irlandia (6,5%), czy te? Szwecja (5,5%), stal si? sposobem na sp?dzanie wolnego czasu i wyznacznikiem nowego, zdrowego stylu ?ycia.
Jednocze?nie notuje si? coraz wi?cej przypadk?w kontuzji i przewlek?ych uraz?w zwi?zanych z uprawianiem tej dyscypliny sportu. Wprowadza to w szeregi ludzi graj?cych w golfa niepewno?? i zaniepokojenie. Pot?guje je fakt, ?e niezmiernie cz?sto sami, na w?asnej sk?rze do?wiadczamy przer??nych dolegliwo?ci, kt?re ??czymy z uprawian? przez nas dyscyplin? sportu.
Jaki jest rzeczywi?cie wp?yw golfa na nasze zdrowie? Czy jako life-time sport mo?e by? uprawiany od wczesnego dzieci?stwa do p??nej staro?ci, jak twierdza jego zagorzali zwolennicy? Czy te?, jak chc? sceptycy, uprawianie go prowadzi w prostej linii na st?? operacyjny lub w bardziej optymistycznej wersji – do gabinetu ortopedy?
Bardzo trudno znale?? jednoznaczn? odpowied?. Trudno w tej dyskusji nie przyzna? racji i jednym, i drugim.
Nie da si? zaprzeczy? zdrowotnym walorom golfa: ruch na ?wie?ym powietrzu, kontakt z przyrod?, czynnik odstresowuj?cy i odpr??aj?cy. Z drugiej jednak strony zdarzaj? si? przecie? przypadki ci??kich przeci??e? i uraz?w, g??wnie w okolicy kr?gos?upa l?d?wiowego, kt?re prowadz? cz?sto do mniejszego lub wi?kszego inwalidztwa.
?eby u?atwi? pa?stwu wyrobienie sobie pogl?du na ten temat, zebra?em fakty oceniaj?ce gr? w golfa z punktu widzenia wp?ywu na nasze zdrowie.
Najpierw plusy
W zale?no?ci od wielko?ci pola i naszych umiej?tno?ci w czasie jednej rundy pokonujemy od 7 do nawet 10 km. Daje to oko?o 4 do 5 godzin sp?dzonych na polu golfowym, na ?wie?ym powietrzu w otoczeniu przyrody. Szybki marsz, do kt?rego mobilizuj? osoby graj?ce za nami, zmusza nasz uk?ad krwiono?ny do pewnego wysi?ku. W tym samym czasie ?rednio zaawansowany zawodnik wykonuje 80 do 100 uderze? przy pe?nej koncentracji i maksymalnym napi?ciu mi??niowym. Nie mo?na zapomnie? o takiej samej liczbie pr?bnych swing?w. Bior?c pod uwag?, ?e pe?ne uderzenie golfowe w??cza do pracy 124 mi?snie, jest to tak?e ?wietny spos?b na utrzymanie cia?a w formie.
Co prawda brak dotychczas danych naukowych na ten temat, jednak uwa?a si?, ?e gra w golfa wywiera wp?yw na cz?sto?? skurcz?w serca i regulacj? ci?nienia krwi. W sumie przez 15-20 min nasz organizm znajduje si? na poziomie czwartym wp?ywaj?cym na rozw?j wydolno?ci og?lnej organizmu. Nie jest to wiele, ale dla zdrowia nie do przecenienia. Dotyczy to oczywi?cie ludzi m?odych i zdrowych. Im ni?szy pu?ap wyj?ciowy, z kt?rego startujemy, tym wi?kszy wp?yw wysi?ku na parametry oddechowo-kr??eniowe.
Zu?ycie tlenu podczas meczu golfa wzrasta ?rednio trzykrotnie, co daje ?redni wydatek energetyczny oko?o 1000-1200 cal (warto?? ?rednia dla m??czyzny o masie 80 kg). Dla por?wnania podobny wydatek energetyczny wyst?puje podczas dw?ch godzin joggingu lub gry w tenisa. Ma to niebagatelne znaczenie dla naszej gospodarki energetycznej i wspomaga walk? z nadwag?.
Najnowsze badania naukowe wskazuj? tak?e na wp?yw golfa na zmian? wska?nik?w biochemicznych. Zauwa?ono niewielk? redukcj? st??enia cholesterolu we krwi, co powinno ucieszy? g??wnie pan?w. Gdy dodamy do tego prawie kilogramowy ubytek wagi podczas rundy golfowej, otrzymamy obraz dyscypliny sportu daleko inny ni? ten przedstawiany w mediach. I to nic, ?e podnios? si? g?osy, ?e ubytek wagi to przede wszystkim odwodnienie organizmu (gdy gramy w s?oneczny gor?cy dzie?, musimy liczy? si? z du?? utrat? p?yn?w, co wp?ywa niekorzystnie na zdolno?ci koordynacyjne i wytrzyma?o?? organizmu). ?wiadczy to tak?e o wysi?ku, jaki trzeba w?o?y? w ?zaliczenie? rundy golfowej.
Sercowcy powinni uwa?a?
Omawiaj?c wp?yw golfa na uk?ad kr??enia, nie mo?na pomin?? faktu, ?e cz?sto na pole golfowe wybieraj? si? ludzie z chorob? wie?cow? lub niestabiln? chorob? nadci?nieniow?. Istniej? badania naukowe wykazuj?ce podwy?szone ryzyko wyst?pienia ataku serca przy grze w golfa. Dotyczy to jednak tylko ludzi starszych ze wsp??istniej?c? chorob? serca. Zwi?zane jest to z kr?tkotrwa?ym wzrostem ci?nienia w momencie trafienia w pi?k?. Dodatkowe niekorzystne czynniki to stres zwi?zany ze wsp??zawodnictwem oraz gra w mocnym s?o?cu i upale, przy du?ej wilgotno?ci. Dlatego, gdy chorujemy na serce, wysokie ci?nienie lub przebyli?my zawa? mi??nia sercowego, powinni?my zasi?gn?? opinii lekarza i unika? na polu zbyt du?ego stresu fizycznego i psychicznego. Z kolei mi?a gra z przyjaci??mi, bez presji wyniku mo?e tylko poprawi? samopoczucie i stan zdrowia.
Bolesny swing
Oczywi?cie najbardziej znacz?cy wp?yw wywiera golf na nasz aparat ruchowy. Pe?ne uderzenie to obci??enie w bardzo r??nym stopniu mi??ni, ?ci?gien, wi?zade? i staw?w poszczeg?lnych odcink?w kr?gos?upa i ko?czyn. Nale?y te? doda?, ?e ruch ten odbywa si? w schemacie biomechanicznym ca?kowicie obcym naszemu aparatowi ruchowemu. Dlatego zapewne ponad po?owa kontuzji i dolegliwo?ci zwi?zanych z uprawianiem golfa dotyczy kr?gos?upa. Nawet przy tak niegro?nie wygl?daj?cym puttingu ju? sama pozycja, w jakiej przygotowujemy si? do uderzenia, a p??niej je wykonujemy, jest niezbyt odpowiednia dla naszego kr?gos?upa.
W czasie backswingu czy drivingu zostaj? zaanga?owane prawie wszystkie wi?ksze grupy mi??niowe.
Ich praca, szczeg?lnie przy nadrabianiu z?ej techniki si?? fizyczn?, prowadzi do szeregu dokuczliwych, a czasami wr?cz gro?nych kontuzji. Najcz??ciej spotykane s?: b?le dolnego odcinka kr?gos?upa, dolegliwo?ci barku, tzw. ?okie? golfisty, problemy z nadgarstkiem, uszkodzenia wi?zade? i ??kotek kolana oraz ?ci?gna Achillesa. G??wnie s? to naderwania lub zapalenia mi??ni, ?ci?gien i wi?zade?.
S? dwie szko?y maj?ce diametralnie r??ne pogl?dy na temat gry w golfa przy istniej?cych uszkodzeniach kr??ka mi?dzykr?gowego. Jedna ca?kowicie odradza w takim przypadku uprawianie tego sportu. Druga, je?eli nie istniej? objawy neurologiczne i ograniczenia motoryczne, dopuszcza gr? w golfa, ale pod pewnymi warunkami. Trening wyr?wnawczy u do?wiadczonego fizjoterapeuty sportowego jest w tym przypadku konieczny.
Oczywi?cie zasada, ?e wstrzymujemy si? z gry do czasu wyleczenia ewentualnych kontuzji, obowi?zuje r?wnie? w golfie. W przeciwnym razie mo?emy doprowadzi? do pogorszenia objaw?w czy wr?cz uniemo?liwimy sobie powr?t na pole.
K?opoty pocz?tkuj?cych
?eby jednak zrehabilitowa? golfa w tej dziedzinie, nale?y zauwa?y? i podkre?li? nast?puj?ce fakty. Wszystkie problemy ortopedyczne, kt?re wi??e si? z tym sportem maj? pod?o?e reumatoidalne lub traumatologiczne. Jednak cz?stotliwo?? wyst?powania ich w ?rodowisku ludzi graj?cych w golfa wymaga szukania przyczyn w?a?nie tutaj. Nale?y jasno stwierdzi?, co zosta?o tak?e jasno udowodniono w licznych pracach naukowych, i? g??wne przyczyny uraz?w i uszkodze? to: b??dy w technice, nieodpowiedni sprz?t, niedostateczne przygotowanie og?lne i co w golfie nagminne – brak rozgrzewki przed rozpocz?ciem gry.
??czone ze sportem golfowym urazy i kontuzje zale?? w bardzo du?ej mierze od poziomu zawodnika.
W przeciwie?stwie do innych dyscyplin sportu dotykaj? one g??wnie pocz?tkuj?cych i ?rednio zaawansowanych. Zawodowcy, kt?rych technika jest ju? ugruntowana i kt?rzy wprowadzaj? elementy treningu kszta?tuj?ce jednakowo wszystkie cechy motoryczne, o wiele rzadziej pauzuj? z powodu problem?w zdrowotnych.
Ma?a urazowo?? w?r?d graczy z niskim handicapem spowodowana jest te? metodyk? trening?w. Gracze na takim poziomie prawie co dzie? uderzaj? przeci?tnie od 200 do 300 pi?ek. Jednak tylko niewielka ich liczba osi?ga maksymaln? si??. G??wnie poprawiaj? precyzj? uderzenia, koordynacj? i koncentracj?. Natomiast pocz?tkuj?cy skupiaj? si? na jak najdalszym i jak najmocniejszym uderzeniu.
Golf to te? sport
Jak wspomina?em, moim zamiarem nie by?o wzbudzanie niepewno?ci, strachu czy zniech?canie do uprawiania tej pi?knej dyscypliny sportu. Chcia?em jednak, ?eby?my zdali sobie wreszcie spraw? z faktu, ze golf to nie partia szach?w czy bryd?a i wskaza? niebezpiecze?stwa, kt?re czyhaj? na ka?dego z nas tak?e na polu golfowym. Golf, gdy jeste?my do niego odpowiednio przygotowani, jest bez w?tpienia znakomit? form? rekreacji ruchowej. Dzi?ki d?ugotrwa?emu wysi?kowi aerobowemu, jakim jest szybki marsz (oczywi?cie je?eli nie korzystamy z w?zk?w elektrycznych), znakomicie poprawiamy funkcjonowanie uk?adu kr??enia, zwi?kszamy pojemno?? p?uc, obni?amy ci?nienie krwi i warto?ci cholesterolu. Wp?ywa to pozytywnie na og?lny stan zdrowia i samopoczucie. Golf jest znakomit? i bardzo zdrow? dyscyplin?. Ale tylko w?wczas, gdy uprawiany jest z rozwag? i pod okiem specjalist?w.
Chcia?bym zburzy? mit, i? chc?c uprawia? ten sport mo?na nie pami?ta? o podstawowych zasadach obowi?zuj?cych w wychowaniu fizycznym. Terminy takie, jak: rozgrzewka, trening og?lnokondycyjny, streching, przygotowanie do sezonu, powinny coraz cz??ciej znajdowa? si? w s?owniku ?wiadomego golfisty. Niestety cz?sto wydaje si? nam, ?e nowe kije, nowocze?niejsze pi?ki i wielogodzinne jednostronne treningi techniki doprowadz? nas do upragnionego celu, jakim niew?tpliwie jest poprawa handicapu. Bardzo cz?sto ko?czy si? to przykrymi konsekwencjami, kt?rych nawet nie ??czymy z uprawian? przez nas dyscyplin?. Coraz cz??ciej pacjentami ortoped?w i gabinet?w fizjoterapii sportowej s? ofiary beztroskiego podej?cia do gry w golfa. Dolegliwo?ci i kontuzje wy??czaj? graczy na d?ugo z czynnego uprawiania sportu lub ca?kowicie ich ze? eliminuj?. A zazwyczaj, i to w bardzo prosty spos?b, mo?na by tego unikn??. Wystarczy przyj?? do wiadomo?ci, ?e golf to dyscyplina sportu jak ka?da inna i dlatego stawia naszemu organizmowi wymagania. Niestety nie zawsze nasze rozleniwione przez niezdrowy tryb ?ycia cia?a s? w stanie tym wymaganiom sprosta?.
Tomasz Niemiec
Autor jest fizjoterapeut? i fizjoterapeut? sportowym. Od ponad 10lat mieszka i pracuje w Austrii. Tam zetkn?? si? po raz pierwszy z golfem. Od tego czasu nie tylko aktywnie uprawia ten sport, ale tak?e swoje zawodowe zainteresowania kieruje na aspekty zdrowotne gry w golfa.
